بادرنجبویه چیست و چه فوایدی دارد؟
گیاه بادرنجبویه یکی از گیاهان بومی کشورمان است که خواص دارویی بسیار زیادی دارد و در طب سنتی و احادیث به استفاده از آن توصیه شده است.
بادرنجبویه در درمان سر درد، بیماری‌های گوارشی و بیماری‌های کبدی موثر است؛ همچنین دمنوش آن بسیار آرام‌بخش است.
گیاه‌شناسی
گیاه بادرنجبویه با نام علمی officinalisMellissa با نام انگلیسی Balm یا Dracocephalum (Lemon balm) و از تیره نعناع یا Lamiaceae گیاهی علفی، گلدار، یک‌ساله یا چندساله است. این گیاه معطر (بویی شبیه به لیمو) در زیستگاه خود بین ۵۰ تا ۱۰۰ سانتی‌متر رشد می‌کند. برگ‌های سبز، پهن و تخم‌مرغی شکل با سطح ناصاف و لبه‌های دندانه‌دار از مشخصات ظاهری اصلی گیاه بادرنجبویه است. گل های گیاه در ناحیه فوقانی و در زاویه برگ‌ها شکل می‌گیرند. غنچه‌های بادرنجبویه در ابتدا زرد و پس از شکوفا شدن به گل‌های سفید مایل به صورتی یا بنفش تبدیل می‌شوند. میوه به صورت چهار قسمتی پس از اتمام عمر گل به وجود می‌آید. بذرهای باریک و تیره بادرنجبویه تنها راه تکثیر و ازدیاد گیاه هستند.
بادرنجبویه چیست؟
گیاه استوایی بادرنجبویه، بومی آسیای جنوب شرقی و از خانواده نعناعیان است و این گیاه معطر به همراه خواص درمانی فراوان بوده که در درمان مشکلات گوارشی، مشکلات عصبی و فشارخون بالا کاربرد دارد.
همچنین به دلیل دارا بودن خواص ضدباکتریایی و ضدقارچی، به‌طور سنتی به‌عنوان مسکن و کاهش‌دهنده تب مورداستفاده قرار میگیرد. از بادرنجبویه به سبب عطری که دارد در ساخت صابونها، شمعهای معطر، مواد ضدعفونی‌کننده و اسپریهای دافع حشرات استفاده میشود.
اسامی مختلف بادرنجبویه
بادرشبی، فرنجمشک، کروان، گل حنا، ترنجان، بادرنگبویه، وارنگ بو یا وارانوو از اسامی رایج این گیاه در نقاط مختلف ایران است. در اروپا گل‌های بادرنجبویه را سر اژدها می‌نامند که دلیل این نام شباهت شکل گل‌ها به سر اژدهاست.
زیستگاه گیاه بادرنجبویه
زیستگاه اصلی گیاه بادرنجبویه شرق مدیترانه، جنوب و مرکز اروپا، بخش‌هایی از ترکیه و ایران است. این گیاه دارویی بیشتر در نواحی شمالی ایران، ارتفاعات تهران، آذربایجان شرقی و غربی و نواحی شمال شرقی می‌روید. بادرنجبویه به صورت خودرو در مناطق کوهستانی، کنار جاده‌ها، پای دیوارها، حاشیه باغ‌ها، زیر سایه درختان جنگل و تا ارتفاع ۱۸۰۰ متری مشاهده میشود. این گیاه دارویی زنبورهای عسل را به خود جذب می‌کند. نام علمی بادرنجبویه یعنیMelissa در یونان باستان به معنای عسل بوده است.
طبع گیاه بادرنجبویه
گیاه بادرنجبویه نیز مانند نعناع، پونه، آویشن و کاکوتی دارای طبع گرم و خشک است. همه گیاهان مربوط به خانواده نعناع‌ها مزاج گرم و خشک دارند.
فواید گیاه دارویی بادرنجبویه
• در طب سنتی گیاه بادرنجبویه را تقویت کننده قلب معرفی می‌کنند.
• این گیاه دارویی همچون کاسنی و دفع کننده سموم از بدن است.
• بادرنجبویه اشتها را افزایش می‌دهد.
• گیاه بادرنجبویه مسکن درد گوش و کاهش دهنده علائم میگرن است.
• جوشانده بادرنجبویه برای رفع دردهای معده ناشی از اعصاب و هیستری و یرقان مفید است.
• برای جلوگیری از استفراغ یک لیوان عرق یا دمنوش بادرنجبویه را با چند عدد قند مصرف کنید.
• برای تسکین دردهای کمر و زانو از روغن بادرنجبویه به صورت موضعی استفاده کنید.
• بادرنجبویه برای مقابله با تپش قلب ناشی از مشکلات عصبی بسیار موثر است.
• گیاه بادرنجبویه نقش موثری در تقویت سیستم ایمنی دارد. این گیاه با عفونت‌ها مقابله می‌کند و مانع ورود باکتری و ویروس به سلول‌ها میشود.
• در تحقیقات اولیه پی بردند که ترکیبات این گیاه خاصیت آنتی‌اکسیدانی بالا و اثر ضد سرطانی دارد.
• بادرنجبویه برای درمان قولنج نوزادان مفید است.
• برای درمان اسهال می‌توان از عرق بادرنجبویه استفاده کرد.
عوارض و موارد منع مصرف بادرنجبویه
• افرادی که دچار بیماری تیروئید هستند، از مصرف بادرنجبویه خودداری کنند. بادرنجبویه خاصیت آنتی تیروتروپیک دارد.
• بادرنجبویه به انقباض دیواره رحم منجر میشود؛ درنتیجه در طول دوره بارداری از مصرف گیاه بادرنجبویه و فرآورده‌های آن بپرهیزید.
• برای استعمال در شیردهی لازم است با احتیاط و زیر نظر پزشک مصرف شود.
• ممکن است مصرف بادرنجبویه در افراد گرم مزاج موجب بروز علائمی مانند گر گرفتگی، خارش و قرمزی پوست شود.
• ممکن است در برخی ایجاد حساسیت کند.
• استفاده از این گیاه دارویی تنها طی دوره بیماری و درمان توصیه میشود؛ بنابراین در صورت مصرف بیش از حد و متداوم بادرنجبویه عوارض منفی خواهد داشت.
طرز تهیه دمنوش بادرنجبویه
آب را داخل کتری بریزید و آن را روی حرارت قرار دهید. بعد از اینکه آب شروع به جوشیدن کرد، بادرنجبویه را به همراه چوب دارچین و حلقه‌های زنجبیل داخل قوری یا کتری بریزید و حرارت را خاموش کنید. برای دم کشیدن بهتر یک پارچه تمیز بر روی کتری خود بگذارید. بعد از گذشت ۱۰ الی ۱۵ دقیقه دمنوش شما آماده است. می‌توانید از کمی عسل به عنوان شیرین کننده استفاده کنید.
————————————————
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
