جشن امرداد

گردآوری: ندا حاج رسولی

برگزاري جشن هاي باستاني در ايران، پيام آور شادي و شادماني و نشاني از همبستگي و اميد در ميان ايرانيان بوده است.

جشن امردادگان نيز مانند ساير جشن هاي دوازده گانه ی باستانی، هنگام همنام شدن روز و ماه در ماه مرداد بر گزار مي شده است.

در گاه شمار زرتشتي، هفتمين روز از ماه مرداد «امرداد يا امرتات» نام دارد كه جشن امردادگان در اين روز بر پا مي شود.

واژه امرداد كه اوستايي آن “امرتات” ameretat است، از سه بخش درست شده است: “ا+ مر+ تات”. بخش نخست پيشوند نفي است؛ بخش دو، از ريشه مصدري “مر” mar به معني “مرگ” است و جزء سوم پسوند “تات” است به معناي “كاملي” ، “رسايي” و “سالمي” .

بنابراين “امرتات” (امرداد=مرداد) يعني بي مرگي (ناميرايي=جاودانگي=دوام جاودان).

در زبان پهلوي واژه ي امرداد به معناي بي مرگي و جاودانگي مي باشد و امشاسپند امرداد از ديدگاه مينوي، نگاهبان گياهان ونباتات و همه ي رستني ها مي باشد.

در روز جشن امرداد نياكان ما به دامان طبيعت مي رفتند و اين روز را در طبيعت سپري مي كردند.

اكثر مردمان در روز جشن امردادگان با جامه هاي سپيد به سوی باغ ها و مزارع و دشت هاي سرسبز روانه می شدند و به نيايش اهورا مزدا و جشن و شادماني مي پرداختند.

بر سر سفره آييني مخصوص جشن امردادگان معمولا آب و گياهان هميشه سبز مانند «گياه مورد» مي گذاشتند.

نماد جشن امرداد گياهان سبز مي باشد.

در آيين ها و آموزه هاي دين زرتشت، امرداد فرشته ي جاودانگي و بي مرگي مي باشد و همچنين واژه ي امرداد در گاتاها يكي از صفات بارز اهورا مزدا مي باشد كه دلالت بر جاودانگي و زوال ناپذيري اهورامزدا دارد.

خیام در نوروز نامه این چنین می‌گوید: مرداد ماه یعنی خاک، داد خویش بداد از برها ومیوهای پخته که در وی به کمال رسد و نیز هوا در وی مانند غبار خاک باشد و این ماه میانه تابستان بود و قسمت او از آفتاب، مر برج اسد را باشد.

کتاب بندهشن نیز یکی از آثار ارزشمند و گرانقدر دوران پهلوی است و امرداد بی‌مرگ را سرور گیاهان بی‌شمار میداند؛ بندهش میگوید امرداد به گیتی، گیاه خویش است.

گیاهان را رویاند و رمهِ گوسفندان را بیافزاید، زیرا همه دام‌ها از او خورند و زیست ‌کنند. نیز انوش (خوراک بی مرگی) را از امرداد آرایند. اگر کسی گیاه را رامش بخشد یا بیازارد، آن گاه امرداد، آسوده یا آزرده بُوَد

برگزاری جشن های دوازدگانه به خوبی بیانگر این واقعیت است که نیاکان ما با برپایی این جشن ها به فرزندان خود نگهبانی و ارج نهادن به محیط زیست، ستایش و سپاس گزاری از خداوند برای خلقت جهان آفرینش را آموزش می دادند.

‎منابع:

مراسم مذهبی و آداب زرتشتیان، نوشته: موبد اردشیر
‎کناب گاه شماری و جشن های ایران باستان نوشته ی هاشم رضی

تصویر شاخص: آسیه وصولی پور (نقاش)

+۲

۰