فبک ۲۴- آشنایی با خانم پسماند صفر
نویسنده: الهام زنجانیان (مربی و تسهیلگر)
به نام آنکه فکرت آموخت
دنیای رویایی من دنیای بدون زباله است.
داستان آشنایی من با فبک_ قسمت بیست‌وچهارم
_فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک) و طبیعت_ مسئول زبالۀ خودم هستم(قسمت اول)
_ فلسفه برای کودکان و نوجوانان(فبک) فرصتی برای تفکر و گفتگو دربارۀ محیط زیست و توجه به حفظ و نگهداری از طبیعت
_مطالعه و بررسی زندگی افراد تأثیرگذار یکی از محرک‌ها و انگیز‌های بحث و گفتگو در حلقه‌های کندوکاو فلسفی است.
_تماشای فیلم کوتاه مصاحبه‌ی آیه حمداوی با ایرنا در مورد سبک زندگی پسماند صفر و بحث و گفتگو درباره سبک زندگی کمینه‌گرا
این قسمت:
آشنایی با خانم پسماند صفر_ سبک زندگی پسماند صفر یا زندگی بدون زباله_
فیلم کوتاه “خانم پسماند صفر” را از آپارات دانلود کردم و یافتم یافتم گویان در فلش ریختم. مانند پیامبری که راه و رسم رستگاری را برای قومش به ارمغان آورده‌باشد با غرور و سربلندی پا به کلاس گذاشتم.
اولین سالی بود که درس تفکر و سبک زندگی در مدارس تدریس می‌شد. آوازۀ فلسفه برای کودکان که به گوش آموزش و پرورش رسید با تیغ تیز بومی سازی تیشه به ریشۀ مبانی و اصل ماجرای فبک زد و خیلی سرعتی کتاب‌های تفکر و پژوهش و بعد هم تفکر و سبک زندگی و تفکر و رسانه را از دفتر تالیف بیرون دادند و مربیان را با کارگاه دانش‌افزایی و بی‌کارگاه و با دورۀ ضمن خدمت و بی دوره راهی کلاس‌ها کردند و من هم با همان اندک توشۀ کارگاه‌های فبک که پیش از این گذرانده‌بودم شدم معلم درس تفکر بچه‌های دبیرستان دورۀ اول.
برای هر ساعت تدریس، روزها و هفته‌ها به دنبال محتوا و طرح درس جذاب و آموزنده در لا به لای کتاب‌ها و مقالات و سایت‌ها و … غرق می‌شدم شاید چیز دندان‌گیری به قلابم بیفتد.
اداره به هر مدرسه یک کتاب کار معلم داده‌بود و یک سی دی فیلم؛ سرفصل‌ها و موضوعات اصلی بحث مشخص بود ولی نحوۀ ارائه و ایجاد جذابیت و کشش بحث‌ها را به عهدۀ مربیان گذاشته بودند و به گمانم این موهبتی بود ناشی ازین شتاب زدگی که نصیب من و بچه‌های کلاس‌های آن دوره شد.
=«مسئول صمعی بصری امروز کیه بچه‌ها؟»
_«من، خانم همه چی حاضره فقط فلش را می‌دید یا از گوشی شما بریزم تو لبتاپ؟»
=«ممنون، از فلش…بفرمایید دخترم!»
مثل دانش آموزی که مشقش را درست نوشته، مثل کارمندی که پوشه‌هایش مرتب است، مثل وقت‌هایی که ناهار مورد علاقه خانواده‌ات را به موقع حاضر کرده‌باشی، و مثل هر کار خوبی که به دم آخر نینداختی و سربلند و آماده‌ای فلش را به دستش دادم.
یکی از بچه‌ها از ته کلاس با ناامیدی گفت: « خداکنه واقعا فیلمش مربوط به سبک زندگی باشه!»
یکی دیگه ادامه داد: « واقعاً… تا اینجای کتاب یا مثل درس‌های مطالعات اجتماعیه یا عین دین و زندگی!»
با توجه به بازخوردهای جلسات قبل می‌دانستم که بچه‌ها حال و حوصلۀ درس‌های تکراری ندارند و از این کلاس توقع یک اتفاق تازه دارند. گفتم:
«حالا ببینیم امروز چی داریم؟!»
_«یکی چراغ را خاموش کنه لطفاً… همه حاضرید… فیلم را پلی کنم؟»
گفتم: « فقط یک مداد کاغذ جلوتون باشه و اگر جایی سوال داشتید یا نکته‌ای براتون جالب بود یادداشت کنید تا بعد از دیدن فیلم با هم صحبت کنیم»
فیلم که شروع شد روی تصویر “خانم حمداوی” که آمد یکی از بچه‌ها گفت: «إ… این خانمه خیلی کارش درسته!»
گفتم « هیس… اگر فیلم را قبلاً هم دیدید برای دوستانتون صبور باشید!»
البته یک کم دلخور شدم.
دوست داشتم این فیلم همان‌قدر که برای خودم جدید و جالب بود برای همۀ کلاس تازه و بکر باشد ولی خوشبختانه بقیۀ شاگردان “خانم آیه حمداوی” را پیش از این نمی‌شناختند.
بعد از حدود ۶ دقیقه سکوت و دقت بچه‌های کلاس موقع دیدن فیلم، که معمولاً کم پیش می‌آید؛ با روشن شدن چراغ و دیدن برق نگاهشان، نور امیدِ از دست رفته‌ام بازگشت و گفتم:
«زودتر گروه‌ها را تشکیل بدید و درباره فیلم و یادداشت‌هاتون با هم‌گروهی‌هاتون مشورت کنید… امروز نوبت کیه بیاد پای تابلو؟»
_«خانم، من…»
=« ممنون، بفرمایید پای تخته و از بالا مرتب تاریخ و شمارۀ کلاس و موضوع را بنویسد…!»
_« می‌شه شما بگید برای موضوع دقیقاً چی باید بنویسم؟»
=« اشکال نداره جای موضوع را خالی بذار؛ فعلاً تا آخر کلاس فرصت هست!»
کلاس شلوغ شد. همهمه کلاس یعنی مشورت‌های گروهی تمام شده و بچه‌ها دارند حرف‌های خودشان را می‌زنند یا حوصله‌شان سر رفته‌است.
=«خوب کدوم گروه آماده است؟»
_«ما…اسم گروهمون هم “نه به پلاستیک”… یه سوال برامون پیش اومد: چرا ظرف خودشون که به فروشنده دادن هم پلاستیکی بود؟»
_«اسم گروه ما “آهستگی”… به نظرما این جمله که سبک زندگی بدون زباله ریتم زندگی را آرام‌تر می‌کنه جالب است! …شاید با این سبک زندگی بشه صبح‌ها بیشتر بخوابیم!…» خندۀ کلاس!
=«خیلی خوبه بچه‌ها…شما جملات را جلوی اسم هر گروه بنویسید روی تخته؛ لطفاً!… گروه بعدی…»
_با خنده…« ما “پوست هندونه خشک شده” هستیم…برای ما خشک کردن پوست هندونه جالب بود و یه سوال هم داشتیم…!»
دوباره همهمۀ کلاس…بچه‌ها باهم شروع کردند به حرف زدن و نظر دادن…«خانم مامان ما عمراً بذاره ما تو آشپزخونه آشغال جمع کنیم… راست می‌گه کپک می‌زنه…حشره خونه را برمی‌داره…»
سکوت طولانی من…
=«قانون رعایت نوبت فراموش شد انگار!… گروه بعدی کی صحبت می‌کنه؟…»
_«گروه ما به اسم”رویای زباله‌ای”…به نظر ما رویای دنیای بدون زباله خیلی جالبه! … و این که همۀ ما هرروز این همه زباله‌ها می‌بینیم ولی این که این خانم این همه تحقیق کرده و کلاً سبک زندگیش را تغییر داده خیلی برای ما جالب و آموزنده است!»
=« ممنون… عالی…لطفاً آخرین گروه هم صحبت کنه…»
_« ما اسم گروهمون “آیه” است. یه سوال برامون پیش اومد؛ خشک کردن زباله‌های یک خانه یا چند خانه مگر چقدر می‌تونه در حل مشکل به این بزرگی موثر باشه؟ و این که سیستم خشک کردن زباله‌ها با فقط دوتا سبد میوه به نظرمون واقعاً شدنیه چرا این روش در تلويزيون و مدارس آموزش داده نمی‌شه؟…چرا به همه یاد نمی‌دن؟»
=« به نوشته‌ها و جمله‌های روی تخته خوب نگاه کنید؛ آیا کسی حرفی یا موردی می‌خواد به نوشته‌های روی تخته اضافه یا کم بشه یا تغییر بده؟»
سکوت و توجه کلاس برای چند لحظه…
حساب زمان از دستمان در رفته‌بود و با شلوغی بچه‌ها در راهروی مدرسه متوجه شدیم که نزدیک زنگ تفریح است.
یکی از بچه‌ها بلند گفت: « خانم به نظرم هفتۀ بعد هم همین موضوع را ادامه بدیم فرصت نشد بحث کنیم»
=«بله، بله حتما!»
یکی دیگه دست بلند کرد و گفت: « من بگم بالای تخته جلوی موضوع این جلسه چی بنویسید؟… بنویسید ” تازه این شد درس سبک زندگی”…»
صدای زنگ!
با دوربین گوشی‌ام از نوشته‌های روی تخته عکس گرفتم تا بتوانم دقيق‌تر گزارش کلاس‌ام را بنویسم.
تخته را برای کلاس ساعت بعد پاک می‌کردم و به حرف‌های بچه‌ها هنگام خروج از کلاس گوش می‌دادم…
«این جلسه خیلی خوب بود… من امروز می‌رم همه صفحه‌های اجتماعی “خانم حمداوی” را دنبال(فالو) می‌کنم… بیا برای جلسه بعد زباله‌های خشک شدۀ خونه‌مون را بریزیم تو شیشه بریزیم سر کلاس نشون بدیم…کاش همۀ کتاب این مدلی بود و بقیۀ سبک‌های زندگی را بهمون معرفی می‌کرد…»
پایان قسمت اول
واژه‌های کلیدی
طبیعت، فلسفه طبیعت، تسهیلگری، فکرورزی درباره طبیعت، مدرسه طبیعت، زندگی بدون زباله، پسماند صفر، آیه حمداوی، خانم بدون زباله، نه به پلاستیک، خشکاله، تفکیک زباله، سبک زندگی مینیمال، سبک زندگی کمینه، کمینه‌گرا، مینیمالیسم، محرک بحث، فیلم کوتاه فکری، حلقه کندوکاو، فبک، فلسفه برای کودکان و نوجوانان، تفکر و سبک زندگی ، تجربه زیسته، طرح درس
پاورقی داستانک ۲۴ پسماند صفر
۱ اکو بلاگر در زمینه کاهش پسماند خانگی ،آغازگر جنبش و سبک زندگی پسماند صفر در ایران ، تجارب شخصیم از سبک زندگی پایدار
۲ https://www.aparat.com/v/YFdRT
۳ اشاره به داستان ارشمیدس ریاضیدان و مخترع یونان باستان دارد.
اگر به بخش فبک علاقمند هستید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
روی لینک زیر کلیک کنید.
