سابقه تاریخی
شهرستان آذرشهر یکی از قدیمی ترین و معروفترین بخش‌های شهرستان تبریز بوده که قبلاً به نام توفارقان معروف و نامیده می شد بطوری که در سال ۱۳۰۶ شهرداری شهر آذرشهر مرکز شهرستان تشکیل و شروع به کار نموده است. آذرشهر در سال ۱۳۷۶ رسماً به شهرستان تبدیل شد.
آذرشهر از شهرهای معروف و تاریخی آذربایجان شرقی با آب وهوایی خوش است. شهری در محور تبریز– بناب با باغ‌های فراوان انگور و میوه‌جات که در تولید سیر، لپه، سنجد و گردو و بادام دارای جایگاه ویژه‌ای در استان است.
آذرشهر از ۵۲ معدن سنگ‌های تزیینی و ساختمانی برخوردار است که سنگ‌های لیمویی و قرمز آن شهرت جهانی دارد.
نام قدیم توفارقان که به معنی دیواره ای سرخ است از همین موضوع اقتباس شده است. بر اساس برخی منابع قدمت آذرشهر به دوره‌ی ساسانیان و اشکانیان بازمی‌گردد. تپه‌های باستانی اطراف شهر گواه پیشینه‌ی طولانی آن است. آذرشهر را با جلگه و سواحل ارومیه، کوه‌های مرتفع سهند، باغ‌های فراوان میوه و وجود چشمه تاپ تاپان به عنوان معجزه‌ای در دل آتش‌فشان، قلب تپنده‌ی آذربایجان و نیز نگین آن می‌خوانند.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان آذرشهر با وسعت ۸۴۰ کیلومتر مربع (۱.۸ درصد مساحت استان) در ۳۰ کیلومتری تبریز واقع شده است. و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۳۴۰ متر می‌باشد. این شهرستان از سمت شمال و شرق با شهرستان اسکو، از سمت غرب با دریاچه ارومیه و از سمت جنوب با شهرستان عجب‌شیر هم‌مرز است.
اقلیم و آب و هوا
شهرستان آذرشهر در دامنه شمال غربی کوه‌های بلندی از سلسله کوه‌های سهند غربی و جلگه و سواحل دریاچه ارومیه قرار گرفته است.
قسمت شرق و جنوب شرقی آن کوهستانی و در مغرب آن ساحل پست دریاچه ارومیه قرار گرفته است.
بلندترین کوه آن قاف داغی و در اصطلاح محلی به نام قبله داغی مشهور بوده و دشت حاصلخیز آذرشهر و روستاهای اطراف آن در آبرفت رودخانه و مخروط افکنه کوه‌ها قرار گرفته‌اند. و کوه قبله داغی و کوه جهنم در ینگجه و چپقلو و قالاداغی در جزیره اسلامی و کوه‌های قدمگاه و پیرچوپان از کوه‌های معروف شهرستان می باشد.
این شهرستان از نظر چگونگی آب و هوا یک تفاوت کلی با سایر بخش‌های مناطق کوهستانی آذربایجان داشته و از یک تمایز مخصوصی برخوردار است. موقعیت قرار گرفتن آن از نظر جغرافیایی در آب و هوای آن اثر بخصوصی دارد دوری و نزدیکی به دریاچه ارومیه، واقع شدن در دامنه کوهستان‌ها، ارتفاع و موقعیت موجود در تعیین آب و هوا موثر می باشد.
مکان های تاریخی آذرشهر:
- تپه باستانی
- پیر قطران،
- گورستان پیر حیران،
- مسجد رومیان،
- غار باستانی و گورستان بادامیار،
- تورامین ممقان،
- آرامگاه اولیا،
آرامگاه پیر جابر ممقان و کاروانسرای آلقو اشاره کرد.
نزدیکی به مرکز استان و دریاچه‌ی ارومیه، قرارگیری در کنار جاده‌ی ترانزیتی استان‌های غربی از امتیازات بالقوه‌ی آذرشهر است.
______
گردآوری: مرسده رنجبر
_______
