برپایی سفرهی عقد یکی از آیین ها و سنت های مهم در مراسم عقد و ازدواج در فرهنگ كشورمان ایران میباشد. در مورد تاريخچه و فلسفهی پهن كردن سفرهی عقد در مراسم ازدواج مدركي در دست نداريم، ولي برخي شواهد بيانگر این نکته است كه؛ اين سنت از ديرباز در ميان اقوام ايراني مرسوم بوده است و تا کنون نیز ادامه بافته است. زرتشتيان ساكن ايران نیز در مراسم ازدواج سفره ای می گسترانند و این سفره را «سفرهی گواه» می نامند.
سفره عقد در ایران باستان
در ميان ايرانيان باستان رويداد ازدواج امری مهم به شمار مي آمده است، از اين رو براي اين امر مهم مراسمی خاص برپا مي كردند. برخی از شواهد و مستندات بیانگر این است كه در ايران باستان براي برگزاري مراسم های مختلف سفره پهن مي كردند و يا به اصطلاح خوان می گستراندند، پس می توان نتيجه گرفت كه سنت زیبای بهن كردن سفره ی عقد از اين جا نشات گرفته است.
در شهر ها و مناطق مختلف از رنگ ها، ظروف و چیدمان متفاوتی برای سفره عقد استفاده مي شود اما اغلب از رنگ سفيد يا رنگهای روشن برای سفرهی عقد استفاده میشود، رنگ سفيد نماد صلح و آرامش است. سپس اجزاي سفره يكی يكی بنا به سليقهی شخصی افراد روي سفره چيده میشود. همچنین سبزی و گلهای تازه و زنده، از جمله گلهای رز، گل سفید، گل محمدی و گل یاس با آرایش های متفاوت روی سفره قرار میگیرند که اين گل ها نمادي از زندگی، تازگی و شادابی می باشند. البته امروزه گل آرايي سفره هاي عقد بسيار متنوع و هنرمندانه توسط اشخاص متخصص در اين امر انجام مي شود.
سفره عقد چیست؟
در آیین ازدواج ایرانی، سفرهای زیبا با عناصر نمادین هنگام جاری شدن خطبه عقد پهن میشود. این سفره نشاندهندهی آغاز یک زندگی مشترک با عشق، برکت و امید است. هر یک از اجزای آن، از قرآن تا آینه و شمعدان، پیامهایی از ایمان، روشنی و زندگی پربار را منتقل میکنند. در سراسر ایران، ممکن است نحوه چیدمان یا برخی وسایل تفاوتهایی داشته باشد، اما درونمایه و مفهوم آن یکی است: دعای بیکلام خانوادهها برای خوشبختی زوجین.
از جمله عناصر دیگری که معمولاً در سفرهی عقد ایرانی استفاده میشوند، عبارتند از:
- آينه و شمعدان كه معمولا در جايگاهي در بالاي سفره عقد قرار داده مي شود، شمع را میتوان نمادي از روشنایی، پاکی و نور بر شمرد.
- شیرینیهایی با طعمها و طرحهای مختلف که نمادي از شیرینی و شادابی زندگی هستند يكي ديگر از اجزاي تشکیل دهندهی سفرهی عقد می باشند.
- ظروف زیبا که حاوی خوراکیهای مختلف مانند آجیل، میوهها، شیرینیها و سایر خوراکیها هستندنيز معمولا بر سر سفره عقد قرار مي گیرند.
- شاخه نبات، یکی دیگر از اجزای سفره عقد هست که نماد شیرینی زندگی می باشد.
- نان و پنیر و سبزی هم در سفره عقد دیده می شود که نماد وسعت روزی است. یکی از رسوم مهم در هنگام عقد عسل در دهان گذاشتن عروس و داماد است که می توان از آن به عنوان نماد شیرین کامی و زندگی شیرین عروس و داماد نام برد.
یکی از اجزای مهم سفره عقد قرآن است که نشانه عقیده و ایمان طرفین و مورد تایید بودن وصلت از سوی پروردگار و طلب یمن و برکات الهی است. در سفره عقد کتاب خدا را جلو آینه و بالای جانماز قرار می دهند. هنگام خوانده شدن خطبه عقد بر سر عروس و داماد توری حریر و مستطیل شکل و سپید رنگ گرفته می شود. و فردی با نیت خوشبختی عروس و داماد بر روی این تور یک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه را بر سر عروس و داماد می سابد تا آنها در زندگی همیشه شادی و شیرینی را تجربه نمایند.
رسم بر این است که پس از چیده شدن وسایل سفره عقد، عروس و داماد در قسمت بالایی این سفره در کنار هم و روبه آینه نشسته و بقیه مهمانان از جمله عاقد نیز در اطراف این سفره قرار میگیرند. مراسم عقد در اکثر شهرهای ایران از مهمترین ارکان قبل از ازدواج میباشد.
چرا سفره عقد میاندازیم؟
این سفره تنها یک چیدمان زیبا نیست؛ بلکه زبانی تصویری برای آرزوهای خانوادهها است. هر وسیله، نمایندهی یک دعای صمیمی برای آیندهی زوج است: عشق پایدار، سلامتی، روزی و آرامش. همین مفاهیم عمیق است که باعث شده آیین عقد در میان نسل جوان هم محبوب بماند و اجرا شود.
مدل های متنوع سفره عقد
طراحی این سفره آیینی امروزه بسیار متنوع شده است. برخی عاشق طرحهای سنتی و کلاسیک هستند، در حالی که برخی دیگر سبکهای مدرن یا مینیمال را ترجیح میدهند.
برخی سبکهای محبوب عبارتند از:
-
چیدمان سنتی با رومیزی ترمه و ظروف مسی
-
ترکیب سفید و طلایی با آینهکاری
-
سبک کلاسیک با گلآرایی طبیعی
-
طراحی مینیمال با رنگهای سفید و سبز
برای جلوه بیشتر، میتوانید از رومیزیهایی مانند ترمه، مخمل یا ساتن استفاده کنید.
سفرهی عقد بهعنوان نمادی از زیبایی، ثروت و فرهنگ ایرانی، در مراسم عقد جایگاه ویژهای دارد. این سفره نقشی مهم در ایجاد یک محیط معنوی و جذاب در مراسم عقد ایفا میکند و همچنین اهمیت و ارزش خانواده و ارتباطات میان زن و مرد را نمایان میسازد.
