رسم آینه تکم
ایران کشوری با تاریخچه ای کهن است. در هر گوشه و کنار از آن عده ای زندگی می کنند که گذشته ای غنی دارند.
همان طور که همه ما می دانیم، آغاز فصل بهار و عید نوروز یکی از مهم ترین ایام سال برای ایرانیان است. برگزاری جشن نوروز، قدمتی شش هزار ساله دارد و سال هاست که حداد ما در جای جای کشور و در دوره های مختلف، به برپایی این جشن می پرداختند. امروزه جشن نوروز به عنوان یکی از آیین های مهم آغاز سال، در تمام جهان شناخته می شود.
تکم چیست؟
به معنی بز نر است. تکم در آیین تکم گردانی، یک مجسمه چوبی از بز نر است که بر روی یک صفحه گرد و یا چهار ضلعی چوبی قرار دارد. تکم را اغلب از موی سیاه بز آذربایجان می پوشانند و بر روی آن پارچه قرمز می کشند. این عروسک را با لوازمی همچون زنگوله تزیین می کنند. این عروسک به گونه ای طراحی می شود که قادر باشد بر روی صفحه به صورت عمودی حرکت نماید. در کنار تکم از آینه که نماد روشنی است استفاده می شود.
تکم گردان کیست؟
فردی است که این عروسک جالب را به حرکت در آورده و آیین تکم گردانی را اجرا می کند. تکم گردان یا تکم چی، در آستانه عید نوروز، به کوی و خیابان ها می روند و بشارت آغاز فصل بهار را می دهند. آنان با خواندن شعر و آوازهای مخصوص و حرکت تکم، به نوروز خوانی می پردازند.
تکم چی با چرخاندن عروسک بز نر، بهار خوانی می کند و بدین صورت به استقبال فصل بهار می رود. اغلب افراد تماشاچی، در ازای اجرای تکم چی، به او هدایایی اهدا می کنند. آیین تک گردانی یکی از فرهنگ های رایج در آذربایجان است که برای بسیاری از افراد جالب می باشد.
تکم گردانی، آیینی موروثی
یک آیین ویژه است که به آذربایجان اختصاص دارد. اردبیل، مشکین شهر و اهر، از جمله مراکز تکم گردانی در شمال غربی کشور به شمار می روند. هر ساله با آب شدن برف های کوه سبلان، سر و کله تکم چی ها نیز پیدا می شود. تکم گردانی در حقیقت یک حرفه موروثی است که از پدر به پسر می رسد.
اشعار تکم گردانی
دارای مضامین متفاوت و مختلفی است. تنوع در این مضامین سبب می شود تا اجرای تکم چی ها پس از گذشت سالیان طولانی، باز هم نو و غیر تکراری باشد.
اما در اغلب تکم گردانی ها، این ابیات که نشان دهنده شروع سال نو و عید است، خوانده می شود:
بیزیم یرده یومورتانی یویاللار
سونرا دونوپ یددی رنگه بویاللار
یددی سینده تحویل اوسته قویاللار
سیزین بو تازه بایرامیز موبارک
آییز، ایلیز، هفتز گونوز موبارک
معنی: در جایی که ما زندگی می‌کنیم، تخم مرغ را می شورند و با هفت رنگ نقاشی می کنند و به هنگام تحویل سال بر سر سفره می گذارند. عید شما و ماه و سال و هفته و روزتان مبارک.
بنابراین می توان گفت که آیین تک گردانی، نوعی انتقال فرهنگ و سنت از گذشتگان به نسل امروز است. این رسم دیرینه در حقیقت نوعی استقبال از عید باستانی نوروز است و به ما می آموزد که کشور مملو از آثار غنی فرهنگی است که می توان از طریق آنها، نوع دوستی، صلح، شادی و اعتقادات را به فرزندان خود آموزش داد.
———————————————————-
اگر از خواندن این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
