چهارشنبه سوری یکی از جشن‌ها و مراسم‌های بسیار شادی است که ایرانیان در آخرین چهارشنبه سال برگزار کرده و پایان سال را به‌گونه‌ای جشن می‌گیرند. آشنایی با چهارشنبه سوری می‌تواند به شناخت بهتر فرهنگ ایرانی کمک بسیاری کند. به همین دلیل قصد داریم تا امروز شما را به یکی از شادترین و محبوب‌ترین جشن‌های باستانی ایرانی برده و با تاریخچه و آداب و رسوم چهارشنبه سوری آشنا کنیم. پس جایی نرفته و ادامه این مطلب را همراه با ماه خاتون باشید.
تاریخچه و آداب و رسوم چهارشنبه سوری
چهارشنبه سوری یکی از جشن‌ها و مراسم‌های بسیار شادی است که ایرانیان در آخرین چهارشنبه سال برگزار کرده و پایان سال را به‌گونه‌ای جشن می‌گیرند. اما شاید برای شما هم تابه‌حال این سؤال پیش آمده باشد که فلسفه چهارشنبه سوری چیست؟ در گذشته به چه شکل بوده و هر کدام از مراسم‌های آن چه معنایی دارند؟ آشنایی با چهارشنبه سوری می‌تواند به شناخت بهتر فرهنگ ایرانی کمک بسیاری کند. به همین دلیل قصد داریم تا امروز شما را به یکی از شادترین و محبوب‌ترین جشن‌های باستانی ایرانی برده و با تاریخچه و آداب و رسوم چهارشنبه سوری آشنا کنیم. پس جایی نرفته و ادامه این مطلب را همراه مجله گردشگری الی گشت باشید.
معنای نام چهارشنبه سوری
تاکنون شده که با شنیدن نام چهارشنبه سوری، با خود فکر کنید که معنای این نام چیست و چرا این مراسم و جشن را چارشنبه سوری نام گذاشته‌اند؟ درباره علت نام گذاری چهارشنبه سوری در فرهنگ ایرانی نظریه‌های بسیاری وجود دارد. چهارشنبه سوری بخشی از جشن‌های شش روز پایانی سال یا گاهنبار همسپتمدم است. برخی باور دارند که این چهارشنبه روز نحسی محسوب می‌شده و ایرانیان باستان با برگزاری جشن‌ها و مراسم‌های مختلف، سعی داشتند تا این نحسی را دور کنند. برخی باور دارند که واژه سوری از واژه سور به معنای شادی و نشاط و جشن می‌آید و به معنی جشن گرفتن این چهارشنبه است.
اما نظریه دیگری هم وجود داشته که می‌گوید این واژه از ریشه سور در زبان پهلوی به معنای سرخ می‌آید. از جایی که در چهارشنبه سوری آتش روشن می‌کنند و آتش سرخ است، بسیاری باور دارند که ریشه کلمه سوری از این واژه است. چهارشنبه سوری در کل ایران ریشه داشته و مختص به فرهنگ یا قوم خاصی نمی‌شود.
در برخی از زبان‌های محلی حتی نام‌های دیگری هم دارد. به طور مثال در اردبیل به آن گول چارشمبه، در گیلان به آن گوله گوله چارشمبه، در کردستان به آن کوله چوارشمبه و اصفهان به آن چارشمبه سرخی می‌گویند. در بسیاری از شهرهای دیگر ایران هم این جشن باستانی نام‌های مختلفی داشته که برخی از آن‌ها سوری را به معنای شاد و برخی دیگر به معنی سرخ استفاده کرده‌اند.
تاریخ چهارشنبه سوری چه زمانی است؟
به باور بسیاری از تاریخ دانان، چهارشنبه سوری یکی از جشن‌های شش روزه پایان سال بود که در فرهنگ زرتشتیان بوده و پس از اصلاح تقویم در زمان اردشیر اول ساسانی وارد تقویم ایرانی شده است. در این شش روز پایانی سال، به باور زرتشتیان، فروهرها و روان درگذشتگان به زمین نازل می‌شده است. برای همین هم مردم این ۶ روز را به روش‌های مختلف جشن می‌گرفته‌اند که امروزه تنها چهارشنبه سوری آن برگزار می‌شود.
قدیمی‌ترین اشاره‌ای که به چهارشنبه سوری پیدا شده، در تاریخ بخاراست که به آن با نام چهارشنبه سوری اشاره نشده و از آن با نام عادت قدیم یاد می‌شود. اما بر اساس رسومی که توضیح داده شده است، مشخص است که درباره این جشن صحبت می‌شود. بسیاری باور دارند که در این روز انرژی نحسی به زمین ارسال می‌شده که افراد با روشن‌کردن آتش و برگزاری مراسم‌های مختلف این نحسی را به درمی‌کردند.
باور زرتشتیان نسبت به پریدن از روی اتش چه بود؟
گفته می‌شود که در فرهنگ باستانی ایرانی و به باور زرتشتیان، این کار و پریدن از روی آتش باعث می‌شود که آتش تمامی گناهان، پلیدی‌ها و نحسی‌های باقی مانده را پاک کرده و کمک کند که فرد با انرژی خوب و تمیز به استقبال سال جدید برود. همچنین شادی کردن و خواندن سرودهای شاد نمادی از این است که افراد غم‌های سال گذشته را در همان سال گذاشته و بر مشکلات غلبه می‌کنند. این کار باعث می‌شود تا با انرژی بهتر و شادی بیشتری سال خود را شروع کنند. همچنین مردم در گذشته در این روز لباس‌های رنگی و شاد می‌پوشیدند تا سال جدید را رنگارنگ و شاد مجسم کنند.
مراسم قاشق زنی چیست؟
قاشق زنی یکی از قدیمی‌ترین مراسمی است که چهارشنبه سوری برگزار می‌شده است. در این مراسم، زنان یا مردان چادری روی سر خود انداخته و در برخی از موارد نقاب به چهره می‌زنند. سپس به در خانه همسایگان رفته و با کوبیدن قاشق به کاسه خود یا این که زدن درب خانه، صاحب خانه را از حضور خود آگاه می‌کنند. سپس صاحب خانه کاسه را از فرد گرفته و کمی آذوقه خشک یا پول نقد داخل آن گذاشته و آن را پس می‌دهد.
هدف از برگزاری جشن چهارشنبه سوری
در بسیاری از داستان‌ها و افسانه‌های فولکلور ایرانی مانند شاهنامه هم می‌توانیم اشاره‌هایی به چهارشنبه سوری را مشاهده کنیم. اما هدف اصلی از برگزاری این جشن‌ها از گذشته تا به امروز، دوری کردن بدی‌ها، غم‌ها، نحسی‌ها و پاک کردن افراد از گناهان بوده است. مردم می‌توانستند در این جشن‌ها خود را از هرگونه گناه، کینه و زشتی پاک کرده و با انرژی خوب و شاد به استقبال نوروز و سال نو بروند. اگر شما هم در منطقه خود خوراکی خاص یا مراسم متفاوتی برای چهارشنبه سوری داشته یا آن را با نام متفاوتی می‌شناسید، آن را در بخش نظرات با ما به اشتراک بگذارید.
بسیاری بر این باور هستند که سوری از واژه سور به معنای شادی و عیش گرفته شده در حالی که برخی دیگر باور دارند که سور از واژه پهلوی به معنای سرخ می‌آید و اشاره به روشن کردن آتش در این روز دارد.
به باور زرتشتیان و بسیاری از تاریخ دانان، تاریخچه چهارشنبه سوری به دوران پیش از ساسانیان رسیده و بخشی از جشن‌های ۶ روز پایانی سال بوده است.
با پریدن از روی آتش که نماد مقدسی در فرهنگ زرتشتیان محسوب می‌شود، افراد خود را از انرژی‌های بد و منفی پاک کرده و نحسی را دور می‌کنند.
—————————————————-
اگر از این مقاله لذت بردید از مقاله قبلی ما نیز دیدن کنید.
