سنت سمنو پزی
- سمنوپزان رسمی بازمانده از گذشته‌های دور که در شهرهای مختلف ایران طی آداب و مراسمی خاص با همیاری زنان انجام می‌شود.
- ماده اصلى سمنو جوانهٔ گندم و آرد است. گندم برای پخت سمنو از مرغوبترین محصول گندم سال انتخاب می‌شود. و از شروع پاک کردن گندم تا به عمل آمدن و پخش سمنو با مراسم خاص و مشارکت اقوام و آشنایان همراه است.
این سنت که منتسب به حضرت فاطمه زهرا (س) دخت گرامی رسول اکرم (ص) است. با پاک کردن گندم و شستن آن آغاز و گندم پس از شستن خیس شده و روزانه دو تا سه بار شسته و آب آن تازه می‌شود.
با توجه به سردی و گرمی هوا، طی سه تا پنج روز جوانه گندم می‌روید. گندم به دو صورت استفاده از چرخ و کوبیدن له شده و آب آن استخراج می‌گردد.
برای پخت سمنو آرد گندم در سه مرحله تفت داده شده و بعد با شیره استخراج شده از جوانه گندم و آب مخلوط می‌شود.
با گفتن “بسم الله” اجاق روشن و شروع به پخت شیره های گندم در دیگ می شود . و نزدیکان و همسایگان در ساعتی مقرر با گل و شیرینی به محفل آمده و به این ترتیب بر شگون و برکت مجلس می افزایند.
همزدن یا اسدام زدن قطع نمى‌شود . تا زمانى که ماده به جوش بیاید. این قسمت کار بدلیل سخت بودن آن، بیشتر توسط آقایان انجام مى‌شود. در هنگام هم زدن مرتّب صلوات مى‌فرستند و دعا مى‌کنند . و هر کسى هم که حاجتى داشته باشد کفگیر یا اسدام را گرفته و شروع به هم زدن مى‌کند.
هنگامى که کم‌کم سمنو رنگ به خود مى‌گیرد، زیر آتش را کم مى‌کنند . ولى هم زدن را بیشتر مى‌کنند. این عمل آن قدر ادامه مى‌یابد تا زمانى که سمنو مقدارى خود را بگیرد یا اصطلاحاً سنگین بالا بیاید. در این هنگام مقدارى فندق درون آن مى‌ریزند و زیر آن را خاموش مى‌کنند. و روى آن را مى‌پوشانند و به اصطلاح آن را دم مى‌گذارند.
روىآن را سجاده‌اى پهن مى‌کنند . و در درون آن یک آینه، یک ظرف آب، یک سرمه‌دان و یک جلد کلام‌الله مجید مى‌گذارند. تا چهار ساعت بدین حالت باقى بماند.
مردم اعتقاد دارند که در این مدت حضرت فاطمه (س) مى‌آیند، ابتدا قرآن را برداشته و قرائت مى‌کنند. سپس مقدارى از آب را مى‌نوشند و بر چشمان خود از آن سرمه‌دان سرمه مى‌کشند . و سپس انگشتى به درون دیگ سمنو مى‌زنند. به همین خاطر هنگامى که بخواهند در دیگ را بردارند، قبل از آن، آب آن ظرف را که متبرک شده است . با قاشًق چایخورى بین اعضاء تقسیم مى‌کنند.
همچنین خانم‌ها از آن سرمه‌دان بر چشم‌هاى خود مى‌کشند. پس از برداشتن در دیگ، سمنوى پخته‌شده را بین اعضاء و همچنین همسایگان و بستگان پخش مى‌کنند.
باید یادآور شد که سمنو پختن کارى بسیار سخت است. معمولاً زنان یک محله و یا فامیل جمع مى‌شوند و در یک منزل اقدام به پخت آن مى‌کنند. مواد مورد نیاز سمنو اغلب توسط اهالى فراهم آورده مى‌شود و نیز به خاطر جبران زحمات صاحب‌خانه معمولاً یک دست خلعت یا لباس و عده‌اى نیز به جاى آن شیرینى و یا کله‌قند مى‌آورند.
گردآوری: مرسده رنجبر
