دلار یا نمک سبز
دلار یا دَلال یا دَرار (در گویش‌های مختلف شمالی) یکی از چاشنی‌های لذیذ و معروف در شمال کشور است که از ترکیب سبزی‌های معطر محلی به همراه نمک تهیه می‌گردد و معمولاً به جای نمک برای میل کردن خیار یا میوه‌های ترش استفاده میشود.
به همین دلیل به آن نمک سبز هم می‌گویند.
این چاشنی خوش عطر و طعم که معمولاً در خانه همه شمالی‌ها یافت میشود را اغلب با گوجه‌سبز، پرتقال ترش، سیب ترش و.. میل میکنند و در سر سفره همراه با خیار، ماست و دوغ هم مصرف میشود.
مواد لازم:
- گشنیز: ۳۵۰ گرم
- خالیواش: ۲۰۰ گرم
- بو انجیر: ۲۰۰ گرم
- چوچاق: ۱۰۰ گرم
- نعناع: ۱۰۰ گرم
- نمک: ۱ تا ۲ قاشق غذاخوری
طرز تهیه:
سبزی‌های دلار را پاک کنید و از آنجا که ساقه نازکی دارند، تا حد امکان ساقه‌ها را دور نریزید. (البته به جز نعنا که دارای ساقه ضخیم و سفتی است.
پس از پاک کردن سبزی، آن را چند بار بشویید تا کاملا تمیز و ضد عفونی شود.
سبزی را در آبکش ریخته و اجازه دهید آب آن کاملا خارج شده و خشک شود. یا می‌توانیم سبزى را لاى یك پارچه تمیز بگذاریم و رطوبتش را كاملا بگیریم.
سبزی دلار را با استفاده از سبزی خردکن یا غذاساز خرد کنید به طوریکه کاملا له شده و هیچ اثری از ساقه و برگ در آن به چشم نخورد. مى توان در چرخ گوشت یا آسیاب برقى هم این كار را كرد.
افزودن نمک باعث ماندگاری زیادتر و حفظ رنگ سبز دلار میشود. اگر نمک را دیر اضافه کنید رنگ دلار سبز تیره خواهد شد ولی اگر به موقع اینکار را همراه با چرخ کردن انجام دهید سبز خوش‌رنگی خواهید داشت. نمک را می‌توان در زمان آسیاب کردن، کم کم به سبزی اضافه نمود.
نحوه تهیه دلار گیلانی به روش سنتی به همراه آلوچه:
در گیلان برای خرد کردن سبزی‌های دلار از روش‌های سنتی استفاده می‌شد. در واقع سبزی‌ها را در ظرف مخصوص استان گیلان که به «نمکیار» یا به گویش محلی نمکار معروف است قرار می‌دادند و به کمک سنگی بیضی شکل و به رنگ سیاه، تمامی سبزیجات را درون آن پوره می‌کردند. سپس درون آن مقداری آلوچه می‌ریختند و به کمک سنگ آن را از وسط می‌شکستند.
موارد مصرفی دلار
۱- به جای نمک روی خیار بمالید، خیلی خوشمزه میشه.
۲- توی ماست یا ماست و خیار و یا سالاد شیرازی بریزید و دسری خوش طعم در کنار غذای اصلی درست کنید، خیلی عالی میشه. 😋
۳- مهمترین مورد مصرف آن، سیزده به در تو سنکنجبین قاطی میکنن با کاهو میل میکنند.
۴- یه چیزی گیلانی‌ها دارن به نام هالی دشکن یا هالی درجین، که در اون آلوچه‌های ترش رو با گوشت کوب می‌کوبند تا ترک بردارند، آنوقت دلار را با آن‌ها مخلوط کرده و میل میکنن که خیلی خوشمزه میشه.
۵. ترکیب سبزی دلال با میوه‌های ترش مزه مانند پرتقال ترش، سیب ترش، توت سرخ، کیوی، چاقاله بادام و گوجه سبز، باعث ایجاد طعمی دلچسب میشود.
خواص سبزی دلال
بیشترین مصرف دلار، همراه با ماست است که طعم بسیار دلپذیری به آن می‌دهد و با توجه به اینکه این محصول از نظر طب سنتی طبع گرم دارد، باعث میشود طبع سرد ماست و یا خیار و … را خنثی نماید و برای سلامتی بدن مؤثر باشد. این محصول برای معده بسیار مقوی بوده و مجاری تنفسی را ضدعفونی می‌کند. ضد نفخ بودن از مهمترین خواص این محصول می‌باشد. خواص این محصول ناب، به خواص سبزی‌هایی که در این ترکیب استفاده میشود بستگی دارد. از جمله خواص سبزی‌هایی مانند چوچاق، نعنا، گشنیز و … که در دلار استفاده میشود موارد زیر است:
- پیشگیری و درمان نفخ معده
- جلوگیری از ترش کردن و رفلاکس معده به کمک کاهش اسید معده
- افزایش تعداد گلبول‌های قرمز
- بهبود شادابی پوست و مو
- کاهش فشار خون، قند خون و کلسترول در بدن
- بهبود عملکرد معده و تقویت سیستم گوارشی
